Kaplan op de vlucht

North by Northwest is een van de meest ludieke en sexy films die Alfred Hitchcock maakte. Vooral door de dialogen en het spel tussen Gary Grant ‘Roger Thornhill’ en Eva Marie Saint ‘Eve Kandell’. Waarbij Gary Grant zelfs in een besmeurd kostuum en na een salvo kogels er nog steeds stijlvol uitziet en met alle druk die op zijn schouders rust even charmant blijft, wat een heerlijke acteur.

Hij speelt hier Thornhill, een zakenman die van aanpakken weet, gescheiden is en duidelijk nog een heel hechte band heeft met zijn kritiek spuiende moeder (iets wat wel vaker voorkomt in Hitchcockfilms). Hij geeft zijn moeder een verkeerde afspraak mee via zijn secretaresse en wil dit in een restaurant rechtzetten, en daar begint een volgende vergissing, twee duistere figuren nemen hem voor een zekere “Kaplan” aan en ontvoeren hem. Thornhill ontsnapt ternauwernood en zal zelf moeten uitzoeken wie die Kaplan is. 

Toppers bij elkaar

De film werd uitgebracht op 4K. Het mooie aan die versie is dat het de in VistaVision gedraaide beelden, met de beroemde Panavision-lenzen, mooi tot z’n recht laat komen: rood is ook echt rood, en de beelden zijn loepzuiver.

Voor de rest zien we het gouden trio op zijn hoogtepunt: de schitterende muziek van Bernard Hermann (wiens laatste score die van Taxi Driver was), de subtiele ‘onzichtbare’ montage van George Tomasini en een strakke fotografie van Robert Burkes. Dit alles minutieus georkestreerd door de meester zelf. Alles wat een klassieker in entertainment moet hebben, heeft deze film.

Ik gebruikte de film in mijn lessen niet alleen om te wijzen op al dat filmisch moois, de zalige dialogen maar ook voor de continuïteitsfoutjes - zoals in de scène op de trein, waar hij het ene momenten een glas vasthoudt en het andere niet meer. Hitchcock liet het er toch in; soms is de timing en het acteren belangrijker dan zulke details. Die treinscène is trouwens één grote paringsdans, heerlijk gemaakt.

Een streepje dialoog:

Eve Kendall: It's going to be a long night.
Roger Thornhill: True.
Eve Kendall: And I don't particularly like the book I've started.
Roger Thornhill: Ah.
Eve Kendall: You know what I mean?
Roger Thornhill: Ah, let me think. Yes, I know exactly what you mean.

Een andere memorabele scène is die met het sproeivloeistofvliegtuigje in het graanveld, die traag wordt opgebouwd maar toch niet verveelt. Het is een waar kunststukje zonder muziek, minutenlang, tot het vliegtuigje crasht, dan zet de muziek groots in.

Voorts zijn er nog de leuke symbolische details zoals het mini-scheermesje waarmee hij zich scheert naast een man met een klassiek scheermes met groot lemmet.

Je moet er wel bijnemen dat men in die tijd nog geen camera’s overal had en gezichtsherkenning, Big Brother was nog niet zo dichtbij als nu, en dus was het makkelijker om te ontsnappen aan de politie.

North by Northwest is tijdloos, klassiek en heeft alles wat een goed verhaal moet hebben: spanning, wendingen, liefde en liefde voor het vak. De scenarist Ernest Lehman wilde hiermee "the Hitchcock picture to end all Hitchcock pictures" schrijven, en misschien is dat hem wel gelukt ook. Er kwamen nog klassiekers, maar deze is net zoals “Once Upon a Time in the West” de topper in zijn genre uit die periode.

Bart VERMEER