Vanavond verzorgde journalist-schrijver Jan Stevens een lezing in het Raadhuis te Lommel over ‘het systematische misbruik door ook Lommelse nonnen.’ LommeLiterair organiseerde deze unieke lezing, in samenwerking met Het huis van de Mens en Stichting Charlotte van der Seis.  Stevens schreef er een boek over: Zusters zonder liefde. Het werd een beklijvende avond...

In de documentaire Godvergeten, die veel stof deed opwaaien in België en ver daarbuiten, wordt vooral gesproken over priesters, paters en bisschoppen die zich vergrepen aan minderjarigen. Maar het waren ook vrouwelijke geestelijken die in kloosters en weeshuizen misbruik pleegden. In zijn boek Zusters zonder liefde, gaat het nog wat verder; óók door nonnen in Lommel was er sprake van seksueel misbruik en zelfs kinderhandel. Negen overlevenden deden hun verhaal aan Stevens voor zijn boek. Waarom die verhalen wél over de mannelijke clerus algemeen bekend zijn en niet over de vrouwelijke, is onduidelijk gezien de vele krantenartikels, rechtszaken en getuigenissen sinds de jaren '80.

Kinderhandel

In 2009 vertelde de non Alice Ballet in Het Laatste Nieuws hoe ze in haar Renaultje-4 met zwangere meisjes vanuit Lommel de grens met Frankrijk overstak om ze daar te laten bevallen. De kinderen werden onder dwang onmiddellijk ter adoptie afgestaan. Dat was gouden handel voor de ‘blauwe nonnen’, zoals de congregatie van Zusters Kindsheid Jesu in Lommel en Gent genoemd werden. Deze kinderen werden verkocht aan gegoede Vlamingen, die er flink voor in de buidel tastten, soms tot 2 miljoen Belgische franks, dat is 50.000 euro. Hoe meer er werd betaald, hoe verfijnder werden de eisen met betrekking tot huid-en haarkleur.

Gynaecoloog

Het is algemeen bekend dat de gynaecoloog, verbonden aan het Maria Ziekenhuis in de Stationsstraat in Lommel, zijn medewerking verleende aan deze duistere praktijken; hij rekende fors voor de bevallingen. Walter van Steenbrugge die verscheidene slachtoffers vertegenwoordigt, is een nationaal in internationaal gekend strafpleiter die zich al die decennia laat gelden als voorvechter van fundamentele rechten van de mens zegt: “Het gaat niet alleen over nonnen die kinderen aanrandden, maar ook over medeplichtigheid en schuldig verzuim, zoals het doodzwijgen, in de doofpot steken. De blauwe nonnen hebben al hun archieven verbrand, vlak voordat in 1989 de nieuwe adoptiewet in werking trad.” Zo is Erik één van de mensen die getuigen: “Als jongetje van vijf jaar moest ik nonnen bevredigen…” Hij werd weggezet als een ‘fantast’. Stevens zélf heeft het ook aan den lijve ondervonden.

Pausbezoek

In het boek schrijft Jan Stevens niet alleen over seksueel misbruik maar ook over gedwongen adoptie, vrouwen die ongevraagd gesteriliseerd werden, dwangarbeid, fysieke en mentale mishandeling. Tijdens het bezoek van de Paus, vorige maand aan België, is er uitvoerig gesproken over seksueel misbruik door priesters, maar niet door nonnen en gedwongen adopties. Stevens sprak vrouwen die door toedoen van de nonnen flinke trauma’s hebben opgelopen; vrouwen die jarenlang geen kinderen konden krijgen omdat ze te horen kregen dat hun eierstokken ongevraagd waren dichtgebrand tijdens een keizersnede. “Moeders die nog steeds hun kind zoeken, kinderen die zich afvragen waarom hun moeder hen niet wilde houden…”

Weinig veranderd

Het ergste is, dat er volgens Jan Stevens weinig is veranderd. Hij tekende het verhaal op van een jongen die nu 13 jaar is. Hij werd geboren met en fysieke beperking. In 2017 werd hij door een jeugdrechter geplaatst in een internaat van de Zusters van Liefde, dat toen nog onder de koepel van katholiek onderwijs  behoorde. Een kloosterzuster noemde hem categorisch ‘speekselbek.’ Wanneer hij in bed plaste werden de natte lakens in zijn gezicht geduwd. Zijn pleegouders trokken in 2021 aan de alarmbel, maar er kwam geen oplossing.”

Peter

Peter is één van de getuigen waarvan het verhaal terug te vinden is in het boek. Peter vond het belangrijk om vandaag ook een woordje te zeggen, ook al is dat niet gemakkelijk voor hem. Hij vindt het belangrijk dat dit verhaal verteld wordt. Hij werd aangekondigd als ‘slachtoffer’, maar hij ziet zichzelf liever als ‘overlever’.

En ook nog dit

De zusters kregen niet alleen geld van de adoptieouders, maar hadden ook inkomsten van kindergelden,… Daarnaast waren er ook inkomsten via donaties. Bijvoorbeeld de Rotary club deed een geldinzameling voor de ‘arme’ zusters en zelfs het Belang van Limburg organiseerde een tombola voor dit ‘goede doel’. De zusters kregen deze donaties omdat ze overal het verhaal ophingen dat ze geen geld hadden om de baby’s en moeders te verzorgen maar, intussen hadden ze wel een vakantieverblijf gekocht. Ook de adoptieouders van Peter liepen in deze val. Ook aan hen werd wijsgemaakt dat de zusters geen geld hadden en dat deed hen diep in de buidel tasten.

Op zondag 2 februari 2025 organiseert 'Lommel Literair' een boekenbeurs waar meer dan 50 auteurs signeren, met een lezing van Tinneke Beeckman, een AI-debat,…. Meer info op: https://lommeliterair.be/