Een nieuw jaar, en een nieuwe rubriek... Iedere derde zondag van de maand brengen we een column omtrent een film. We laten de schrijver van deze column, Bart Vermeer, hierbij zélf aan het woord:

"In deze column wil ik het hebben over film. Films die de moeite zijn om (nog) eens bekeken te worden. Dat kunnen oude klassiekers zijn, cultfilms, vergeten B-films of recente films. Films die wisten te raken, te charmeren of waarvan er nu eenmaal herinneringen aan kleven, waardoor ze bijblijven.

Geniet dus van dit lijstje van tijdloze films. En als je ze nog niet zag, nodig ik je graag uit ze eens te bekijken, of te herbekijken met een nieuwe blik."

Les Vacances de Monsieur Hulot (1953)

Met Hulot als hotelgast naast me zou er nog wat te beleven zijn, wanneer ik ergens aan een strand beland in een Bretons dorpje. De manier waarop hij met zijn knallende en pruttelende wagentje aan komt rijden, doet je lachspieren meteen aanwakkeren. En dan stapt hij uit met zijn lange benen, pijp en hoedje en komt ongegeneerd het hotel binnen.

Het is in deze film dat we hem voor het eerst ontmoeten als dit ondertussen iconische personage, Monsieur Hulot. Het wat naïeve karakter dat zich door elke scène ploegt in  choreografische meesterwerkjes met een slapstick 3.0.

Wat hij kon in timing en visuele grappen doet enkel denken aan de groten der aarde, waarbij het geluid  - net als in Chaplins talkies - er alleen was om aan te tonen dat het of storend werkt of zorgt voor miscommunicatie; een brabbeltaaltje waarmee de moderne mens zich verstaanbaar denkt te maken. Alleen al de beginscène waarin vakantiegangers de trein willen nemen is een geniale grap. Luidsprekers waarvan niemand verstaat wat er gezegd wordt en hoopjes mensen die rennen van het ene spoor naar het andere.

Fragment:

La comédie humaine

Regisseur en acteur Jacques Tati was zijn tijd vooruit, vooral ook in zijn scherpzinnige kijk op  de moderne mens zijn gedrag en hoe hij slaaf wordt van zijn eigen hersenspinsels en uitvindingen. Gelukkig is Mr. Hulot er, die zich niet laat intimideren en een gentleman blijft, als de laatste van zijn soort op aarde. In alle beleefdheid laat hij hun ingewikkelde leventje in het honderd lopen, en tegelijk spiegelt hij de opgedraaide manier waarop de mens zich een weg baant, in dit geval tijdens zijn verlof.

Zo komt Hulot aan een stranddorpje en boekt een kamer bij “Hotel de la Plage” (nog steeds te zien in Saint-Marc-sur-Mer). Zijn uitvalsbasis, waarbij ik in sommige van de scènes het gevoel kreeg dat ook de makers van Fawlty Towers dit aandachtig hebben bekeken.

In een naburig huis komt een mooie jonge dame aan, die meteen de aandacht trekt van de andere mannelijke heertjes die er rondlopen. Behalve een man, hij is al wat ouder en slentert er op de promenade zijn vrouw achterna, ondertussen observeert hij het gebeuren, net zoals de toeschouwer. Hij zal ook een van de weinigen zijn die Hulot ten volle weet te waarderen.

Het is een genot om te zien hoe Jacques Tati zijn rol speelt, de uitwerking van de loopjes, de visuele grappen, spelend met verwachtingen, spelend met geluiden en de manier van acteren die hij doordrijft bij de andere acteurs (een vorm van grotesk acteren) met uitvergrotingen van de workaholic, de intellectueel (die op de jonge dame met zijn gebazel indruk wil maken) en de brave burger.

Tijdloos

Les Vacances de Monsieur Hulot is, net als de andere werken van Tati, een zalige komedie,
die zo universeel is dat je hem ook zonder ondertiteling overal in de wereld kan tonen, iedereen zal er iets in herkennen en ermee lachen, geen platvloerse humor, maar echt goed gevonden vermaak. Een film dus die je van onder het stof mag halen en ook jonge kinderen nog zullen smaken.

Bart VERMEER